Rouwverwerking bij het van het verlies van huisdieren door de dood. Hoe kunnen volwassenen en kinderen omgaan met het overlijden van een huisdier als een hond, een kat, een konijn of een papegaai ?

Vandaag voel ik me gelukkig en verdrietig. Voor mij is dat een bijzondere situatie. Ik voel me vrijwel altijd gelukkig en maar heel zelden verdrietig. Gisterenavond hebben we Misty begraven in de tuin. Hij was een fantastische kater die dertien jaar een trouwe kameraad is geweest. Vorige maand werd bij hem longkanker geconstateerd. De afgelopen week at en dronk hij niet meer uit zichzelf. Voor hem was het genoeg. We hebben hem nog een poosje speciaal voer, een pasteuze massa, op een lepeltje gevoerd. Hij nam dat om ons een plezier te doen. Omdat hij ook nog nare aanvallen van benauwdheid had, heeft de dierenarts hem gisterenmiddag laten inslapen.

Misty heeft een goed leven gehad waarin hij omringd werd door onvoorwaardelijke liefde, en hij heeft de respectabele leeftijd van dertien jaar gehaald. Ik heb veel vreugde beleefd met hem. Nog nooit eerder heb ik zo’n sterke band gehad met een huisdier. Ik heb hem verzorgd, met hem gespeeld en hem geknuffeld. Hij was een kater, maar had duidelijk ook menselijke trekjes. Hij was snel van begrip en we konden met hem praten. Hieronder staat een recente foto van de held.

Ik heb vrede met de situatie, maar ik voel wel het verdriet van het verlies. En dat verdriet mag er van mij zijn. Dat heb ik wel moeten leren, want van huis uit heb ik meegekregen dat je niet verdrietig hoort te zijn. Die opvatting begrijp ik wel omdat je de pijn dan minder of niet voelt. Jezelf afsluiten voor onprettige gevoelens heeft zo zijn voordelen, maar er zijn zeker ook nadelen aan verbonden: je onthoudt jezelf van wezenlijke ervaringen van het mens zijn, en de onderdrukte gevoelens kunnen leiden tot lichamelijke en/of psychische klachten.

Ik heb wel eens gehoord dat uit onderzoek is gebleken dat de verwerking van de dood van een geliefd huisdier ongeveer een jaar duurt. Verwerking van een verlies verloopt volgens een bepaald patroon. Daarbij maakt het niet uit om wat voor soort verlies het gaat. Zo kan het gaan om het verlies van een partner door de dood of door een (echt)scheiding, het verlies van een baan, het verlies van gezondheid, het verlies van bezittingen of het verlies van een lievelingsdier.

De psychiater Elisabeth Kübler-Ross onderscheidt vijf fasen die de meeste mensen geheel of gedeeltelijk doorlopen om na een traumatische ervaring weer tot rust te komen. Deze fasen zijn niet voor iedereen even intensief en de volgorde kan ook verschillen omdat iedereen rouw op zijn eigen manier verwerkt.

1. Ontkenning
2. Protest of boosheid
3. Onderhandelen en vechten
4. Depressie
5. Aanvaarding

Als ik vanuit de optiek van deze fasen kijk naar het sterven van Misty, zie ik de ontkenning in het vertrouwen dat het hoesten van hem wel een griepje zal zijn dat weert over gaat. Protest of boosheid heb ik bij mezelf niet waargenomen, al was het natuurlijk verre van leuk om te vernemen dat hij longkanker had. Het vechten herken ik in het voeren van het dier in de hoop dat hij nog een poosje bij ons zou blijven. Op het moment dat ik dit schijf, nu Misty gestorven en begraven is, ervaar ik een bepaalde mate van depressie, maar ook aanvaarding.

Op de website www.dierennatuurlijkgenezen.nl vond ik een goede tekst over omgaan met het overlijden van een huisdier, die ik hieronder gedeeltelijk zal weergeven. De engelstalige video onderaan dit bericht gaat ook over dit onderwerp, duurt bijna een uur en kan ik van harte aanbevelen.

Wanneer je de dood van je huisdier hebt geaccepteerd, begint de fase van het herstel. Probeer je gevoelens niet te onderdrukken, deze emoties zijn volkomen normaal en horen bij een gezond rouwproces. Alleen wanneer je jezelf een periode van rouw toestaat, zul je erin slagen de dood van je huisdier te verwerken en zal het verdriet langzaam slijten. Het is normaal dat je je de eerste dagen niet lekker en neerslachtig voelt. Depressieve gevoelens kunnen zich uiten door huilen, lusteloosheid en slapeloosheid. Andere symptomen zijn verminderde eetlust, gevoelens van wanhoop en hulpeloosheid, hoofdpijn en vermoeidheid.

Er zijn mensen die hun huisdier ruiken, horen of voelen dat het dier langs hun handen of benen strijkt. Mijn ervaring is dat ze er dan ook daadwerkelijk kunnen zijn. Dieren die overgegaan zijn kunnen gemakkelijk van de ene dimensie naar de andere gaan en daardoor af en toe gewoon eens even komen “buurten”. Na verloop van tijd kunnen deze ervaringen verdwijnen. Kinderen hebben vaak een hechte band met hun huisdieren en het kan dan ook voorkomen dat kinderen het overleden huisdier gewoon no zien lopen en ook reageren alsof ze er nog zijn. Kinderen kunnen nog heel gemakkelijk contact hebben met gene zijde, dus zeg niet tegen kinderen dat het niet bestaat. Dieren spelen een belangrijke rol in de emotionele ontwikkeling van het kind en bieden vriendschap, genegenheid, zekerheid en stabiliteit.

De reactie op het overlijden van een huisdier is niet alleen afhankelijk van de diepte van de band met het dier. Ook de leeftijd, de levensbeschouwing en de manier waarop de omgeving omgaat met de dood zijn belangrijke factoren. Kinderen jonger dan vijf jaar begrijpen meestal niet wat doodgaan eigenlijk is. Ze begrijpen wel dat er iets naars aan de hand is, maar zij gaan ervan uit dat deze toestand van voorbijgaande aard is, en dat het dier binnenkort terugkomt. Kleine kinderen hebben nu extra aandacht en steun van hun ouders nodig.

Kinderen tussen vijf en negen jaar begrijpen dat de dood onvermijdelijk en definitief is en bij het leven hoort. Juist omdat zij het begrijpen is het belangrijk dat zij uiting kunnen geven aan hun gevoelens van verlies en verdriet. Geef uw kinderen nooit de indruk dat zij te klein zijn om te begrijpen wat er is gebeurd.

Kinderen ouder dan negen jaar weten meestal wat dood en rouw is. Zij voelen hetzelfde als volwassenen. Kinderen hebben echter vaak meer moeite om de dood van hun dier te verwerken. Hun rouwverwerking kan soms zelfs lichamelijke klachten of gedragsstoornissen tot gevolg hebben. Zij kunnen net als volwassenen symptomen van depressie vertonen. Ook slaapstoornissen of andere problemen als bedplassen, nachtmerries of concentratiestoornissen komen voor.

Het is belangrijk dat uw kind uiting kan geven aan zijn gevoelens. Soms helpt het wanneer het kind gedichten schrijft of tekeningen maakt. Wees in ieder geval eerlijk over de dood van het dier. Gebruik begrijpelijke taal en laat het kind deelnemen aan de rouwperiode binnen het gezin.

KLIK HIER VOOR HET GEDICHT ‘DE REGENBOOGBRUG’

Het zevende zintuig. Prima boek van Rupert Sheldrake over telepathie, het gevoel bekeken te worden en helderzienheid.

De kat van mijn vriendin kan mijn gedachten lezen. Ik heb diverse aanwijzingen om die bewering hard te maken. De leukste houdt verband met zijn passie voor kaas. Hij is dol op kaas en weet wanneer ik bezig ben met kaas. Vaak krijgt hij een stukje. Niet teveel, want kaas is niet zo gezond voor katten. De kat is vaak in de huiskamer, maar slapen en eten doet hij in zijn eigen domein: de bijkeuken.

De bijkeuken is gescheiden van de keuken door een dichte deur waar je niet doorheen kunt kijken. Als ik kaas uit de koelkast in de keuken haal en de kat bevindt zich in de bijkeuken, begint dit lieve huisdier altijd hard te miauwen en tegen de deur te rammen omdat hij kaas wil hebben. Het heeft niets met geluiden te maken, want als ik andere etenswaren uit de koelkast haal, houdt hij zich rustig. Als ik aan kaas denk, begint hij te miauwen.

De bekende Britse bioloog dr. Rupert Sheldrake heeft met talloze experimenten aangetoond dat huisdieren vaak weten wanneer hun baas thuis komt. Het komt veel voor dat honden en katten als naar de deur of het raam gaan wanneer hun baas thuis komt, voordat ze dat kunnen zien, horen, voelen, ruiken of proeven. Dat is met videocamera’s vastgesteld. Het bijzondere is dat het tijdstip waarop de baas thuis komt er niet toe doet, dus de verklaring dat zij handelen op basis van een interne biologische klok geen hout snijdt.

Het blijkt dat het bovengenoemde verschijnsel alleen werkt bij huisdieren die duidelijk een emotionele band hebben met hun verzorger zoals honden, katten, konijnen, cavia’s, papegaaien, parkieten en duiven. Bij reptielen (met uitsluitend een reptielenbrein) en vissen kon dit fenomeen niet worden vastgesteld.

In de bovenstaande onderstaande video gaat Sheldrake onder andere in op dat onderwerp aan de hand van onderzoeken die onder zijn leiding zijn uitgevoerd. Ook bespreekt hij zaken als telepathie, helderziendheid, precognitie en het gevoel bekeken te worden. Uit zijn research blijkt dat die verschijnselen, die niet kunnen worden verklaard vanuit het klassieke wetenschappelijke paradigma, heel veel optreden.

Tijdens presentaties verwijs ik vaak naar zijn boek ‘Het zevende zintuig’. Vaak hoor ik dat men een titel als ‘Het zesde zintuig’ meer voor de hand vindt liggen. Sheldrake legt uit dat die term in de wetenschap al geclaimd is voor manieren van waarnemen die gebaseerd zijn op bekende natuurkundige verschijnselen. Trekvogels kunnen bijvoorbeeld hun richting bepalen omdat ze het magnetische veld van de aarde kunnen voelen en vissen in de donkere diepzeeën vinden hun prooi dankzij veranderingen in het elektrische veld dat zij uitzenden.

Rupert Sheldrake gaat graag in gesprek met wetenschappers die sceptisch staan tegenover zijn bevindingen en zijn vernieuwende theorie over morfogenetische velden verwerpen. Zij hebben echter geen antwoord op zijn kritische vragen en opmerkelijke en reproduceerbare onderzoeksresultaten. Sheldrake beschikt over een enorme database van bijzondere ervaringen, getuigenverklaringen en onderzoeksresultaten (ook van andere onderzoekers, onder wie prof.dr. D.J. Bierman). Al zijn boeken en andere publicaties zijn daarop gebaseerd.

Het zevende zintuig is een prachtig geschreven baanbrekend werk dat bestaat uit vier delen:
1. Telepathie, waaronder gedachtenoverdracht in het laboratorium en telefoontelepathie
2. De kracht van aandachtconcentratie, waaronder andermans ogen in je rug voelen
3.Zien op afstand en voorafschaduwingen van de toekomst
4. Hoe het zevende zintuig werkt

Sheldrake gaat in dit boek niet expliciet in op het begrip intuïtie. Ik kan Het zevende zintuig van harte aanbevelen aan iedereen die geïnteresseerd is in deze materie.