Eindeloos Bewustzijn, een wetenschappelijke visie op de bijna-dood ervaring. Cardioloog Pim van Lommel over BDE, hersenen en non-lokaal bewustzijn

De afgelopen dagen heb ik het boek Eindeloos bewustzijn, een wetenschappelijke visie op de bijna-dood ervaring van cardioog Pim van Lommel gelezen. Ik vindt het een fantastisch boek. Vooral omdat de auteur het materialistische wereldbeeld dat nog sterk heerst in de wetenschap, op wetenschappelijke gronden op losse schroeven zet. Dit boek kan bijdragen aan een paradigmaverandering in de samenleving ten aanzien van essentiële vraagstukken over leven, dood en bewustzijn.

Het gedachtegoed uit dit boek is naar mijn idee van belang voor ieder mens. Het is van grote praktische betekenis voor werkers in de gezondheidszorg  en voor stervende patiënten en hun familie. Dag Hammarskjold (1905 – 1961) schreef in zijn boek Merkstenen: De manier waarop wij tegen de dood aankijken, bepaalt hoe wij in het leven staan.

Het boek wordt ook in andere talen uitgegeven. Dat verbaast mij niets, want wat mij betreft is dit het standaardwerk over bijna- dood ervaringen (BDE), een term die voor het eerst gebruikt is door Raymond Moody (NDE, near death experience), auteur van het het in 1975 gepubliceerde boek Leven na dit leven, dat een wereldwijde bestseller werd. Van Lommel is met zijn boek beslist niet over een nacht ijs gegaan. Hij verwijst naar allerlei onderzoeken die gedaan zijn en wijst op belangwekkende bevindingen en sterke en zwakke punten. Eindeloos bewustzijn is duidelijk een levenswerk van Pim van Lommel.

Wat is een goede definitie van een bijna-dood ervaring? Professor Janice Holden, voorzitter van IANDS, de International Association of Near Death Studies, schrijft: Bijna-dood ervaringen zijn de gemelde herinneringen aan indringende psychologische ervaringen met algemeen voorkomende “paranormale”, transcendente en mystieke kenmerken, die optreden tijdens een speciale bewustzijnstoestand die ontstaat tijdens een periode van een werkelijk of dreigend lichamelijk, psychologisch, of spiritueel overlijden, en deze ervaringen worden gevolgd door algemeen voorkomende nawerkingen.

In 1969 werd Van Lommel geconfronteerd met een bijzondere bijna dood ervaring van een patiënt van hem. In 1986 las hij een boekje over bijna dood ervaringen van George Richie met de titel Terugkeer uit de dood. Hij raakte gefascineerd door dit fenomeen en ging zelf onderzoek doen naar BDE’s bij patiënten van hem. In samenwerking met vele anderen startte hij een langdurig, nauwkeurig en uitgebreid onderzoek naar 344 mensen die een een hartstilstand hebben overleefd, van wie een 62 een BDE bleken te hebben meegemaakt. Dat leidde tot een publicatie met een grote impact in het gerenommeerde medische tijdschrift The Lancet.

De onderzoeker Kenneth Ring onderscheidt de volgende vijf fasen in een BDE:
1. De affectieve fase met gevoelens van absoute vrede, kalmte, overgave en geluk. De pijn is verdwenen. Deze fase wordt bijna altijd als positief ervaren en komt in 60 procent van de gevallen voor.
2. De fase van het verlaten van het lichaam, hetgeen in 37 procent van de gevallen wordt gemeld. Sommige mensen ervaren alleen het gevoel geen lichaam meer te hebben, zij ervaren geen pijn of beperking meer, anderen kunnen hun levenloze lichaam en de omgeving zien vanuit en positie boven hun lichaam. Zij kunnen helder waarnemen en ‘horen‘ wat er wordt gezegd. Zij voelen geen band meer met hun lichaam en zij ervaren zichzelf als compleet en helder.
3. In deze fase (23 procent) komen de mensen in een donkere, meestal vredige omgeving. Sommigen blijven in deze fase hangen.
4. In 16 procent van de gevallen beweegt men zich met hoge snelheid door een tunnel naar een niet verblindend, zeer helder licht, dat onvoorwaardelijke liefde en acceptatie uitstraalt.
5. De vijfde en laatste fase bestaat uit het betreden van een andere, niet-wereldse dimensie van ongelofelijke schoonheid, met mooie muziek, en soms het ontmoeten van overleden vrienden en familieleden. Hier kan ook de terugblik en vooruitblik worden ervaren. Het kost mensen de grootste moeite om vanuit deze omgeving terug te moeten keren naar het lichaam.

Een BDE (wordt ook wel geïnterpreteerd als: Bewustwording Door Ervaring) is een ingrijpende ervaring die erom vraagt om goed te worden verwerkt. Begripvolle therapeuten kunnen daarbij een belangrijke rol spelen. Vaak zijn betrokkenen terughoudend om erover te praten omdat er bij anderen geen begrip voor is en de ervaring moeilijk in woorden is uit te drukken. Mensen die een hartstilstand en een BDE hebben ervaren staan na acht jaar anders in het leven dan mensen die alleen maar een hartstilstand (zonder BDE hebben ervaren). Ze zijn duidelijk intuïtiever geworden. Na acht jaar werd met een BDE een duidelijk hogere score gevonden bij:

1. gevoelens tonen
2. afname van het belang van wat anderen van je vinden
3. accepteren van anderen
4. medeleven met anderen
5. betrokkenheid bij het eigen gezin
6. afname van de waardering van geld en bezit
7. toename van het belang van natuur en milieu
8. afname van het belang van en hogere levensstandaard
9. waardering van gewone dingen
10. gevoel voor sociale rechtvaardigheid
11. zingeving aan eigen leven
12. afname van kerkbezoek
13. toename van interesse in spiritualiteit
14. afname van de angst voor de dood
15. afname van de angst voor het stervensproces
16. toename van het geloof in leven na de dood

In de esoterie is al heel lang bekend dat we door zelfdoding nooit een oplossing is uit de moeilijkheden waarmee we te maken hebben. Het onderzoek naar BSE’s bevestigt dit. Bij een mislukte zelfdoding meldt minstens 20 procent een BDE. Die bijzondere ervaring verandert het leven van ernstig depressieve mensen meestal ingrijpend en in positieve zin. Zij hebben door hun BDE geleerd dat de zelfverkozen vlucht uit het leven niet helpt om de problemen op te lossen waarvoor ze wilden vluchten; men neemt de problemen dan gewoon mee, en eenmaal zonder lichaam lijkt een oplossing vinden veel lastiger.

In de wetenschap wordt er nog steeds van uitgegaan dat ons bewustzijn het gevolg is van hersenactiviteit. Het onderzoek naar BDE’s laat zien dat er wel degelijk helder bewustzijn mogelijk is terwijl het hart stil staat en er geen meetbare hersengolven zijn te constateren. Het is dan ook een misverstand om te menen dat bewustzijn is gelokaliseerd in de hersenen. Hersenen faciliteren ons bewustzijn. Het is nog steeds een onbewezen hypothese dat bewustzijn en herinneringen in onze hersenen worden geproduceerd en opgeslagen.

Volgens Van Lommel zijn de grondslagen van de – zoals non-lokaliteit, complementariteit van golf en deeltje, verstrengeling en non-lokale ruimte met waarschijnlijkheidsgolven – essentieel om de relatie tussen bewustzijn en de hersenen te kunnen begrijpen.

Wat mij betreft wordt Eindeloos bewustzijn verplichte literatuur voor studenten in de biologie, geneeskunde en menswetenschappen. De conclusies mogen van mij al worden onderwezen in het voortgezet onderwijs.

Voorpagina van het weblog van Arend Landman

Arend Landman op uw evenement?

Het zevende zintuig. Prima boek van Rupert Sheldrake over telepathie, het gevoel bekeken te worden en helderzienheid.

De kat van mijn vriendin kan mijn gedachten lezen. Ik heb diverse aanwijzingen om die bewering hard te maken. De leukste houdt verband met zijn passie voor kaas. Hij is dol op kaas en weet wanneer ik bezig ben met kaas. Vaak krijgt hij een stukje. Niet teveel, want kaas is niet zo gezond voor katten. De kat is vaak in de huiskamer, maar slapen en eten doet hij in zijn eigen domein: de bijkeuken.

De bijkeuken is gescheiden van de keuken door een dichte deur waar je niet doorheen kunt kijken. Als ik kaas uit de koelkast in de keuken haal en de kat bevindt zich in de bijkeuken, begint dit lieve huisdier altijd hard te miauwen en tegen de deur te rammen omdat hij kaas wil hebben. Het heeft niets met geluiden te maken, want als ik andere etenswaren uit de koelkast haal, houdt hij zich rustig. Als ik aan kaas denk, begint hij te miauwen.

De bekende Britse bioloog dr. Rupert Sheldrake heeft met talloze experimenten aangetoond dat huisdieren vaak weten wanneer hun baas thuis komt. Het komt veel voor dat honden en katten als naar de deur of het raam gaan wanneer hun baas thuis komt, voordat ze dat kunnen zien, horen, voelen, ruiken of proeven. Dat is met videocamera’s vastgesteld. Het bijzondere is dat het tijdstip waarop de baas thuis komt er niet toe doet, dus de verklaring dat zij handelen op basis van een interne biologische klok geen hout snijdt.

Het blijkt dat het bovengenoemde verschijnsel alleen werkt bij huisdieren die duidelijk een emotionele band hebben met hun verzorger zoals honden, katten, konijnen, cavia’s, papegaaien, parkieten en duiven. Bij reptielen (met uitsluitend een reptielenbrein) en vissen kon dit fenomeen niet worden vastgesteld.

In de bovenstaande onderstaande video gaat Sheldrake onder andere in op dat onderwerp aan de hand van onderzoeken die onder zijn leiding zijn uitgevoerd. Ook bespreekt hij zaken als telepathie, helderziendheid, precognitie en het gevoel bekeken te worden. Uit zijn research blijkt dat die verschijnselen, die niet kunnen worden verklaard vanuit het klassieke wetenschappelijke paradigma, heel veel optreden.

Tijdens presentaties verwijs ik vaak naar zijn boek ‘Het zevende zintuig’. Vaak hoor ik dat men een titel als ‘Het zesde zintuig’ meer voor de hand vindt liggen. Sheldrake legt uit dat die term in de wetenschap al geclaimd is voor manieren van waarnemen die gebaseerd zijn op bekende natuurkundige verschijnselen. Trekvogels kunnen bijvoorbeeld hun richting bepalen omdat ze het magnetische veld van de aarde kunnen voelen en vissen in de donkere diepzeeën vinden hun prooi dankzij veranderingen in het elektrische veld dat zij uitzenden.

Rupert Sheldrake gaat graag in gesprek met wetenschappers die sceptisch staan tegenover zijn bevindingen en zijn vernieuwende theorie over morfogenetische velden verwerpen. Zij hebben echter geen antwoord op zijn kritische vragen en opmerkelijke en reproduceerbare onderzoeksresultaten. Sheldrake beschikt over een enorme database van bijzondere ervaringen, getuigenverklaringen en onderzoeksresultaten (ook van andere onderzoekers, onder wie prof.dr. D.J. Bierman). Al zijn boeken en andere publicaties zijn daarop gebaseerd.

Het zevende zintuig is een prachtig geschreven baanbrekend werk dat bestaat uit vier delen:
1. Telepathie, waaronder gedachtenoverdracht in het laboratorium en telefoontelepathie
2. De kracht van aandachtconcentratie, waaronder andermans ogen in je rug voelen
3.Zien op afstand en voorafschaduwingen van de toekomst
4. Hoe het zevende zintuig werkt

Sheldrake gaat in dit boek niet expliciet in op het begrip intuïtie. Ik kan Het zevende zintuig van harte aanbevelen aan iedereen die geïnteresseerd is in deze materie.